ไปหามาจนได้สำหรับฟิล์มหนังเรื่อง"มนต์รักลูกทุ่ง " ของรังษี ทัศนพยัคฆ์ นำโดยโดยมิตร ชัยบัญชา /เพชราเชาวราษฏ์ วันนี้มีโอกาสได้จัดฉายถวายศาลเจ้าพ่อมอดินแดง มหาวิทยาลัยขอนแก่น เลนฉายลองฟิล์มไปด้วยครับ

คาดว่าน่าจะเป็นก็อปปี้ที่นำมาพิมพ์ใหม่ในระบบ 35 มม.(ฟิล์มทอง) ซึ่งของเดิมเป็นเนกาตีฟ 16 มม. และผมคิดว่าจะเก็บไว้ฉายในโอกาสสำคัญๆเท่านั้นครับเพื่อเป็นการเก็บรักษาฟิล์มด้วย นอกจากนี้หนังเรื่องนี้ยังมีดาราร่วมอีกมากมายเช่น ประจวบ ฤกษ์ยามดี/ล้อต๊อก/สมควร กระจ่างศาสตร์/มาลี เวชประเสริฐ(ป้าหอม)

พี่โอ..ลองฉายหนังเรื่องวิ่งกระแตงฟัดหรือยัง รีบฉายซะเด้อเดี๋ยวไกล้ๆปีใหม่น้องจะรับช่วงต่อ

ถ้ามีโอกาสผ่านไปทางขอนแก่น ผมสิแว ไปยามอยู่เด้อท่านโอเพราะว่าสิไปเบิ่งผลงานการฉายแบบสดๆ

อยากเบิ่งนำหลายเด้อเรื่องนี่ มีโอกาสสิไปยามเด้อน้องโอ

เท่าที่ผมเคยดูภาพยนต์เรื่องมนต์รักลูกทุ่งเ  มืองไทยไม่มีต้นฉบับแล้ว..ตอนทีมาฉายให้ดูรอบหลังได้นำซากฟิล์มที่พอดูได้มาจากฮ่องกงภาพขาดหายไปหลายตอน  ทางเมืองไทยได้มาทำการซ่อมฟิล์มใหม่โดยภาพที่ขาดหายไปถ้าเป็นเพลงจะทำภาพนิ่งใว้จนจบเพลง  ถ้าเป็นภาพแบบนี้เป็นอันว่าทางเมืองไทยได้นำซากฟิล์มจากฮ่องกงมาซ่อมฉายใหม่

^

^

^

ข้อมูลบางส่วนถูก แต่บางอย่างอาจจะทำให้เกิดความเข้าใจผิดได้ ผมขอนำข้อมูลที่ถูกต้องมานำเสนอครับ

ฟิล์มต้นฉบับ "มนต์รักลูกทุ่ง" เมื่อก่อนนั้นได้ส่งไปล้าง-พิมพ์-บันทึกเสียงที่ แมนดาลิน แล็บ ฮ่องกง ก่อนที่จะสั่งพิมพ์ไว้หลายหลายก็อบปี้ (ข้อมูลไม่แน่ชัด) ที่สำคัญ ผู้กำกับได้สั่งพิมพ์ฟิล์มในฉบับย่อ ขนาดฟิล์ม 16 มม. ไว้หนึ่งก็อบปี้ เพื่อเป็นสมบัติส่วนตัว

พอเข้าฉายบ้านเรา ผลก็คือประสบความสำเร็จอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นที่โรงภาพยนตร์โคลีเซียม ยมราช ซึ่งยืนฉายโรงนี้เป็นเวลา 6 เดือน (เฉพาะโรงนี้ก็มีรายได้ตั้ง 2 ล้านแล้ว) รวมทั้งโรงต่างจังหวัดด้วย ซึ่งรายได้ไม่เป็นที่เปิดเผย แต่ก็สรุปได้ว่า ประสบความสำเร็จงดงาม

หลังจากนั้นในปี พ.ศ. 2528 หรือ พ.ศ. 2529 คุณรังษี ทัศนพยัคฆ์ ผู้อำนวยการสร้างและผู้กำกับ ได้สร้างภาพยนตร์เรื่อง "มนต์รักลูกทุ่ง" เวอร์ชั่นที่ 2 นำแสดงโดย ทูน หิรัญทรัพย์ และ หทัยรัตน์ อมตะวนิช ผลปรากฏว่าไม่ประสบความสำเร็จเหมือนครั้งแรก เนื่องจากมีผู้ชมส่วนใหญ่ต้องการอยากชมเวอร์ชั่นที่ มิตร - เพชรา นำแสดงมากกว่า ทำให้สายหนังที่เคยซื้อฟิล์มไปได้บอกกับคุณรังสีว่า บรรดาสายหนังมีความต้องการอยากได้ฟิล์มก็อบปี้เวอร์ชั่นมิตร - เพชรามากกว่า ราคาจะแพงแค่ไหนก็สู้

เมื่อคุณรังสีได้ฟังจากคำบอกเล่าของบรรดาสายหนังก็ไม่รอช้า รีบเดินทางไปฮ่องกงทันที เพื่อไปติดต่อที่ "แมนดาริน แล็บ" แต่ปรากฏว่า ในช่วงนั้นทางแล็บได้มีการทำลายฟิล์มเนกาตีฟหนังไทยไปบ้างแล้ว เนื่องจากหมดระยะเวลาตามสัญญา และขาดการติดต่อจากผู้อำนวยการสร้าง ดังนั้นทางแล็บจึงมีสิทธิ์ที่จะทำลายฟิล์มได้ เมื่อคุณรังสีได้ไปติดต่อเพื่อขอเนกาตีฟฟิล์ม 35 มม. กลับคืน ปรากฏว่าหนังที่คุณรังสีสร้าง เจอหมด แต่ไม่พบ "มนต์รักลูกทุ่ง" ซึ่งทางแล็บได้แจ้งว่า ฟิล์มต้นฉบับนั้นถูกทำลายไปแล้ว ทำให้เขารู้สึกเสียดายเป็นอย่างยิ่ง

จากเหตุการณ์ในครั้งนั้น นี่คือจุดเริ่มต้นของโครงการ "หนังไทยกลับบ้าน" ซึ่งหอภาพยนตร์แห่งชาติได้ริเริ่มขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2531 เพื่อนำต้นฉบับเนกาตีฟหนังไทยที่เคยไปล้างและพิมพ์ที่เมืองนอกกลับเข้ามาในภายหลัง (รายละเอียดมีเยอะครับ ที่สำคัญมีรายชื่อหนังไทยที่อยู่ในกลุ่มนี้ด้วย ขอยกไปไว้คราวหน้าละกัน)

นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ภาพยนตร์เรื่อง "มนต์รักลูกทุ่ง" ก็ค่อย ๆ ลืมเลือนกันไป แม้ว่ามีเสียงเรียกร้องอยากให้นำภาพยนตร์เรื่อง "มนต์รักลูกทุ่ง" กลับมาฉายใหม่ แต่ก็ไม่สมหวัง เนื่องจากฟิล์มฉบับก็อบปี้ที่สั่งพิมพ์เป็นสมบัติส่วนตัว ที่ลดขนาดเป็นฟิล์ม 16 มม. นั้น ได้ถูกเก็บเงียบไว้ จนกระทั่งฟิล์มชุดนั้นก็ค่อย ๆ เริ่มชำรุดตามกาลเวลา เพราะฉายบ่อย

จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2534 เมื่อหอภาพยนตร์แห่งชาติ และสมาคมกิจวัฒนธรรม ได้จัดโปรแกรมพิเศษครบรอบ 21 ปี การจากไปของมิตร ชัยบัญชา ที่โรงภาพยนตร์แอมบาสเดอร์ สะพานขาว ซึ่ง คุณกมล กุลตังวัฒนา เป็นผู้บริหาร ได้พยายามติดต่อกับคุณรังสี เพื่อขอยืมฟิล์มภาพยนตร์ชุดนี้ไปฉาย เนื่องจากมีเสียงเรียกร้องจากผู้ชมเพิ่มขึ้น ประมาณว่า สภาพฟิล์มจะเสียหายมากน้อยแค่ไหนก็ไม่สน ขอให้มีดูละกัน ในที่สุดคุณรังสีก็ใจอ่อน ยอมให้ยืมฟิล์มชุดนี้ไปฉาย

เมื่อถึงเวลาฉาย ปรากฏว่าผู้ชมกลุ่มแรกที่ทราบข่าวต่างก็พากันไปชมอย่างแน่นขนัด แม้ว่าฟิล์มนั้นจะเต็มไปด้วยเส้นฝน หรือเสียงขาดหายไปตลอดทั้งเรื่องก็ตาม แต่เนื่องจากทางเจ้าของโรงกลัวว่าฟิล์มจะเสียหายไปมากกว่านี้ จึงได้ทำการถอดโปรแกรม แต่ก็มีผู้ชมบางส่วนที่มาจากต่างจังหวัดที่ทราบว่าได้มีการฉายภาพยนตร์เรื่องนี้ จึงพยายามเสียเวลาเดินทางหลายชั่วโมงเพื่อมาชม ทำให้ต้องผิดหวังไปตาม ๆ กัน ในที่สุดคุณกมลเลยตัดสินใจเจรจาขออนุญาตคุณรังสี เพื่อขอนำฟิล์มฉบับ 16 มม. เรื่องนี้ ไปขยาย (โบล์ว) เป็นฟิล์ม 35 มม. พร้อมกับบันทึกเสียงพากย์และดนตรีประกอบ (Score) ใหม่ รวมทั้งเพลงจากภาพยนตร์ (Original Soundtrack Album) ชุดเดิม สำหรับฟิล์มในส่วนที่เป็นเพลงและมีร่องรอยการชำรุดเสียหาย ได้มีการพิมพ์เป็นภาพนิ่งค้างไว้หลายช็อต เพื่อนำไปต่อลำดับภาพขึ้นมาแทนที่ในส่วนที่เสียหาย เมื่อขั้นตอนดังกล่าวเสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงได้พิมพ์ออกมาหลายก็อบปี้เพื่อจัดจำหน่ายไปยังสายหนังต่าง ๆ ทั่วประเทศ ซึ่งก็คือชุดที่ได้เห็นกันอยู่ทุกวันนี้ รวมทั้งที่บริษัท ทริปเปิ้ล เอ็กซ์ ของคุณโต๊ะ พันธมิตร ได้เจรจากับคุณรังสีเพื่อขออนุญาตนำต้นฉบับฟิล์มที่เป็นเวอร์ชั่นเดียวกับโรงภาพยนตร์แอมบาสเดอร์ที่ได้รับการปรับปรุงใหม่ไปเทเลซีนเป็นมาสเตอร์เทป เพื่อผลิตเป็น VCD โครงการคิดถึงหนังไทย ลำดับที่ 7 (ไม่มีแล้ว) และนำมาผลิตใหม่เป็นครั้งที่สอง ซึ่งมีทั้ง VCD และ DVD ด้วย โดยการเทเลซีนในครั้งนี้ ได้มีการใช้เทคโนโลยีเพื่อลดสีแดง ลงไป และสามารถเพิ่มสีสันลงไปได้บ้าง ซึ่งสีที่ออกมาถือว่าใกล้เคียงกับฟิล์มเดิมเมื่อตอนฉายครั้งแรก ประมาณ 60 - 70 % เท่านั้น แต่ถ้าเป็นการชมซึ่งฉายด้วยฟิล์ม จะเห็นภาพเป็นสีแดงทั้งเรื่องครับ

สุดยอดเลยครับ สำหรับข้อมูลมนต์รักลูกทุ่ง

ขอบคุณคุณอนุกูลมาก...ที่ให้ความรู้

แต่ถามคุณอนุกูลว่า ฟิล์ม 16 มม.มีชุดเดียวที่เจ้าของเก็บไว้หรือครับ

เพราะผมเคยฉายมนต์รักลูกทุ่งด้วยฟิล์ม 16 มม.มาแล้วเหมือนกัน ก๊อปปี้เดียวกันหรือเปล่าครับ

ช่วงที่ได้ฉายก็หนังกำลังดังและฉายทั่วประเทศพร้อมกัน

สันนิษฐานเอานะครับ

น่าจะเป็นเวอร์ชั่นที่ปรับปรุงโดย กมล กุลตังวัฒนา เจ้าของโรงหนังแอมบาสเดอร์ครับ สังเกตได้จากช่วงที่เป็นเพลง "มนต์รักลูกทุ่ง" (ไตเติ้ล), สาวนาคอยคู่ (บุปผา สายชล) และอีกเพลงหนึ่ง นึกชื่อไม่ออก ขับร้องโดยคุณไพรวัลย์ ลูกเพชร เป็นฉากที่ทุ่งนาโดนน้ำท่วม จะมีบางช่วงที่เป็นภาพนิ่งแทรกขึ้นมาแทนในส่วนที่เสียหาย แต่ตัวเพลงยังต่อเนื่อง ถ้าเป็นฟิล์มเดิม กระโดด เสียงสะดุด คาดว่าฟิล์มชุดนี้ น่าจะอยู่ที่หอภพายนตร์แล้วครับ เพราะคุณรังษี ทัศนพยัคฆ์ เสียชีวิตไปแล้ว ประมาณ 3 หรือ 4 ปีเห็นจะได้

ฟิล์ม 16 มม. ของภาพยนตร์เรื่องนี้ตามที่คุณเจอ้างมา น่าจะเป็นการนำไปพิมพ์ลดขนาดเป็นฟิล์ม 16 มม. อีกที เพราะในช่วงหนึ่งจะมีภาพยนตร์ไทยที่มีการสั่งพิมพ์ลดขนาดจากฟิล์ม 35 มม. เป็น 16 มม. อยู่หลายเรื่อง สาเหตุก็คือ

1. ช่วงเปลี่ยนผ่านการฉายด้วยเครื่องฉาย 16 มม. เป็น 35 มม. ในปี พ.ศ. 2514 ทำให้เจ้าของโรงหรือหนังกลางแปลงที่มีเครื่องฉาย 16 มม. อยู่ก่อนแล้ว ยังไม่พร้อมที่จะเปลี่ยนแปลง ทำให้ผู้สร้างหรือผู้จัดจำหน่ายภาพยนตร์ต้องสั่งพิมพ์ฟิล์มก็อบปี้ฉบับดังกล่าว

2. หน่วยงานทางศึกษา เช่น การศึกษานอกโรงเรียน ที่ยังมีเครื่องฉาย 16 มม. อยู่ก่อน ได้ติดต่อไปยังแล็บเพื่อขอทำสำเนาออกมา

กรณีนี้มีหลักฐานอ้างอิงได้

v

เนื่องจากมีญาติอยู่ที่กาญจนบุรี (บ้านเกิดผม) ปัจจุบันทำงานอยู่ที่ กศน. กาญจนบุรี เคยเล่าให้ฟังว่า ที่หน่วยงานนี้มีเครื่องฉาย 16 มม. และมีฟิล์มภาพยนตร์ฉบับย่อขนาดหลายเรื่อง ทั้งหนังไทยและหนังเทศ โดยก่อนหน้านั้นก็เคยนำออกฉายตามชนบท จนกระทั่งเมื่อมีภาระเพิ่มขึ้น ก็เลยต้องหยุดลงไป

กระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2545 ทาง กศน. ได้เปิดประมูลเครื่องฉายภาพยนตร์ 16 มม. พร้อมฟิล์มภาพยนตร์ทั้งหมด ปรากฏว่ามีเจ้าของหนังกลางแปลงในเมืองกาญจน์นั่นแหละเป็นผู้ประมูลไปได้

(เรื่องนี้พูดคุยเมื่อปี พ.ศ. 2546 ครับ)

3. แอบพิมพ์ขึ้นมา ถ้ามีคนสั่ง (MADE TO ORDER) ครับ