16 สิงหาคม พ.ศ. 2511 ได้เกิดเหตุสะเทือนขวัญ ซึ่งส่งผลต่อวงการเพลงลูกทุ่งในขณะนั้น และเป็นข่าวดังไปทั่วประเทศ ซึ่งคนที่เกิดและยังทันได้ยินข่าวดังกล่าว คงจะทราบกันอยู่แล้ว ขณะที่คนรุ่นใหม่ ๆ บางคนอาจจะยังไม่ทราบ หรือทราบแต่เพียงคร่าว ๆ เท่านั้น ดังนั้น เราจึงพาย้อนเวลากลับไปในวันนั้นกันครับ

สุรพล สมบัติเจริญ (เดิมชื่อลำดวน) เกิดเมื่อวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2473 เป็นชาวสุพรรณบุรีโดยกำเนิด อาศัยอยู่ที่บ้านเลขที่ 125 ถนนนางพิม อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี ฐานะทางครอบครัวแต่เดิมค่อนข้างดี คุณพ่อรับราชการอยู่แผนกสรรพากรจังหวัด ชื่อ เปลื้อง สมบัติเจริญ ส่วนคุณแม่ชื่อ วงศ์ นอกจากเป็นแม่บ้านแล้วยังค้าขายเล็ก ๆ น้อย ๆ ภายในบ้านกลางใจเมืองสุพรรณบุรี สุรพลเป็นบุตรชาย คนที่ 2 ในบรรดาพี่น้องท้องเดียวกัน 6 คน

หลังจบชั้นประถมจาก โรงเรียนประสาทวิทย์ ก็มาเรียนที่โรงเรียนกรรณสูตศึกษาลัยจนจบมัธยมปีที่ 6 เมื่อเรียน จบที่สุพรรณบุรีคุณพ่อก็จัดส่งสุรพลเข้ามาเรียนต่อที่โรงเรียนช่างก่อสร้างอุเทนถวาย แต่สุรพลก็เรียนได้เพียงปีครึ่งก็ต้องลาออกเพราะใจไม่รักแต่ด้วยไม่อยากขัดใจคุณพ่อ การเรียนก็เลยไม่ดี เขาไปสมัครเป็นครูสอนหนังสืออยู่ที่โรงเรียนสุพรรณกงลิเซี่ยะเสี้ยว เป็นโรงเรียนจีน แต่สอนอยู่ได้แค่ครึ่งปีก็ลาออก ด้วยใจไม่ได้รักอาชีพนี้อย่างจริงจัง

เขาได้สมัครเข้าไปเป็นทหารอยู่ที่โรงเรียนนักเรียนจ่าทหารเรือ แต่สิ่งที่ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้น เมื่อชะตาเขาพลิกผกผัน หลังจากเขาได้หนีราชการทหารเรือ จนได้รับโทษถูกคุมขัง เขาได้กลายเป็นขวัญใจของนักโทษ ด้วยการร้องเพลงกล่อมก่อนนอน เมื่อได้รับอิสรภาพ สุรพลได้ทิ้งเส้นทางทหารเรือ สุรพลมีโอกาสได้ร้องเพลงในงานสังสรรค์กองทัพอากาศ น้ำเสียงของเขาได้โดนใจหัวหน้าคณะนักมวยเลือดชาวฟ้า อย่างเรืออากาศศรีปราโมทย์ วรรณพงษ์ จึงเรียกตัวเขาไปพบในวันรุ่งขึ้น และยื่นโอกาสให้สุรพลย้ายไปเป็นนักร้องประจำกองดุริยางค์ทหารอากาศ

ในปี พ.ศ. 2496 เพลง 'น้ำตาลาวเวียง' เป็นเพลงแรกที่ได้บันทึกเสียง แต่เพลงที่ทำให้เป็นที่รู้จักทั่วไปคือเพลง 'ชูชกสองกุมาร' หลังจากนั้นชื่อเสียงของสุรพล ก็เป็นที่นิยมมากขึ้น และมีผลงานชุดใหม่ออกมาเรื่อยๆ เช่น 'สาวสวนแตง' 'เป็นโสดทำไม' 'ของปลอม' 'หนาวจะตายอยู่แล้ว' 'หัวใจผมว่าง' 'สาวจริงน้อง' 'ขันหมากมาแล้ว' 'น้ำตาจ่าโท' 'มอง' และ อีกหลายเพลง

และทำให้คนรู้จักความเป็น "สุรพล สมบัติเจริญ" อย่างแท้จริงในเวลาต่อมาก็คือเพลง "ลืมไม่ลง" และเมื่อชื่อเสียงเริ่มเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป สุรพลจึงมีงานร้องเพลง นอกสังกัดถี่ขึ้นเป็นลำดับ อาทิ ร่วมร้องกับวง "แมมโบ้ร็อค" ของ เจือ รังแรงจิตร วง "บางกอกช่ะช่ะช่ะ" ของ ชุติมา สุวรรณรัตน์ และ สมพงษ์ วงษ์รักไทย ส่วนวงดนตรีที่สุรพลร้องด้วยมากที่สุดคือ วง " ชุมนุมศิลปิน " ของ จำรัส วิภาตะวัตร

ตลอดชีวิตของการเป็นนักร้อง สาเหตุที่ทำให้ "สุรพล" ได้รับการยอมรับว่าเป็นราชาเพลงลูกทุ่ง เพราะความอัจฉริยะในตัวเองที่สามารถแต่งเพลง และยังคงเป็นที่จดจำจนทุกวันนี้ก็มี อาทิ ลืมไม่ลง, ดำเนินจ๋า, แซ่ซี้อ้ายลื้อเจ็กนั้ง, หัวใจเดาะ, สาวสวนแตง, น้ำตาจ่าโท, สนุกเกอร์, นุ่งสั้น, จราจรหญิง, เสน่ห์บางกอก และ 16 ปีแห่งความหลัง เป็นต้น

นอกจากจะแต่งเอง ร้องเอง "สุรพล" ยังทำหน้าที่ครูเพลง โดยการแต่งเพลงให้คนอื่นร้องจนโด่งดังอีกด้วย ซึ่งนักร้องในวงดนตรี "สุรพล สมบัติเจริญ" ประกอบด้วย ผ่องศรี วรนุช, ไพรวัลย์ ลูกเพชร, ละอองดาว-สกาวเดือน (นักร้องลูกทุ่งฝาแฝดคู่แรกของวงการ), ยงยุทธ เชี่ยวชาญชัย, เมืองมนต์ สมบัติเจริญ เป็นต้น

ระหว่างที่ออกคอนเสิร์ตไปแสดงตามที่ต่าง ๆ ก็จะมีบรรดาแฟนเพลงตั้งแต่เด็ก ๆ จนถึงผู้ใหญ่ต่างพากันมาชมกันอย่างเนืองแน่น ในระหว่างที่ว่างจากการแสดง ก็จะบันทึกเพลงลงบนแผ่นเสียง ก่อนที่จะออกวางจำหน่าย และแจกตามสถานีวิทยุ ซึ่งผลการตอบรับถือว่าดีมาก อย่างไรก็ตามมีบางเพลงที่ "สุรพล สมบัติเจริญ" แต่งไว้ และให้นักร้องในสังกัดเป็นผู้ขับร้องนั้น เนื้อหาของเพลงไปพาดพิงถึงผู้มีอำนาจในยุคนั้น สุดท้ายก็ต้องจบลงด้วยการถูกสั่งห้ามเปิดเพลงที่มีปัญหานั้นออกอากาศ เช่นเดียวกับอดีตนักร้องหลายคนที่เคยโดนกรณีดังกล่าว เช่น เสน่ห์ โกมารชุน

ในคืนวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2511 ระหว่างที่เสร็จสิ้นจากการแสดงบนเวที ณ วัดหนองปลาไหล จ. นครปฐม เมื่อสุรพลเดินมาพร้อมกับผู้จัดการเพื่อที่จะไขกุญแจรถ ก็มีมือปืนซึ่งแอบซุ่มในที่มืดอยู่ก่อนแล้ว ยิงปืนใส่แบบไม่ให้ตั้งตัว ผลก็คือ สุรพลเสียชีวิตทันที ขณะที่ผู้จัดการวงได้รับบาดเจ็บ ปัจจุบันที่วัดหนองปลาไหลได้เก็บหลักฐาน ซึ่งเป็นภาพถ่าย และผังจำลองแสดงถึงเหตุการณ์ในครั้งนั้น ณ ช่วงเวลาที่เกิดเหตุในตอนนั้น สุรพลมีอายุเพียง 37 ปี 10 เดือน 23 วันเท่านั้น

น่าเสียดายที่ในยุคนั้น ไม่มีผู้ใดที่ได้บันทึกภาพเคลื่อนไหวของสุรพล สมบัติเจริญในรูปแบบฟิล์มภาพยนตร์เลย ที่ยังหลงเหลืออยู่ ก็คงเพียงภาพถ่ายเก่า ๆ เท่านั้น

หลังจากที่เหตุการณ์ดังกล่าวสงบลง ก็มีผู้สร้างภาพยนตร์นำอัตชีวประวัติบางส่วนมาสร้างเป็นภาพยนตร์เรื่อง 16 ปี แห่งความหลัง ซึ่งผู้ที่รับบท สุรพล สมบัติเจริญก็คือ มิตร ชัยบัญชา และยังมีเพชรา เชาวราษฎร์ กับนักแสดงอีกคับคั่ง ซึ่งวีซีดีที่ผลิตและจำหน่ายโดยเมโทรนั้น ได้ตัดออกไปมากพอสมควร หนังเรื่องนี้ยาว 2 ชั่วโมงครึ่งครับ

นอกจากนี้ก็ยังมีผู้สร้างภาพยนตร์อีก 2 ราย สร้างภาพยนตร์โดยอาศัยกระแสจากข่าวในตอนนั้น แต่ออกฉายจริงปรากฏว่าไม่ประสบความสำเร็จ

มาถึงในยุคนี้ เพลงของสุรพล สมบัติเจริญ ทั้งที่ขับร้องเอง หรือนักร้องในวง สามารถหาฟังได้ไม่ว่าจะเป็นแผ่นเสียง เทปคาสเซ็ท กระทั่งยุคของซีดี ทางผู้ผลิตและจัดจำหน่ายแผ่นเสียงเพลงของสุรพล สมบัติเจริญ คือ ห้างแผ่นเสียงคาเธ่ย์ ก็นำต้นฉบับเพลงจากแผ่นเสียงไปรีมาสเตอร์ใหม่ ไร้เสียงซ่า หรือเสียงสแครทช์ (ป็อกแป็ก แบบข้าวโพดคั่ว) เป็นแบบดิจิตอลมาสเตอร์ เพื่อผลิตเป็นซีดีออกมาในชื่อ "แม่ไม้เพลงไทย" ที่ยังสามารถหาซื้อได้ง่าย ราคาไม่แพง ต่อมาก็มีพวก MP3 ออกมาอีกทั้งแผ่นแท้ แผ่นผี

จะบอกว่าที่สถานีวิทยุที่เป็นคลื่นหลัก อย่าง ลูกทุ่งมหานคร หรือวิทยุชุมชนบางคลื่น

ก็มีการเปิดเพลงลูกทุ่งเก่า ๆ จากต้นฉบับเดิม อย่างแถว ๆ บ้านผมก็มีนักจัดรายการวิทยุชุมชนที่เปิดเพลงลูกทุ่งเก่า ๆ ที่ว่านี้ ก็มีผู้ฟังชื่นชอบครับ คนจัดเป็นตำรวจ ซึ่งอีกไม่กี่ปีก็จะเกษียณแล้ว เสียดายที่ยังไม่ได้จะเกษียณ ก็เกิดอาการช็อกเนื่องจากมีโรคประจำตัวอยู่ก่อนแล้วคือโรคเบาหวาน จนครอบครัวต้องนำส่งโรงพยาบาล แต่ยังไม่ทันจะถึงโรงพยาบาล เขาเสียชีวิตไปก่อนแล้วครับ ที่สำคัญตำรวจท่านนี้ ก็รู้จักกันทั้งผมและครอบครัวมาก่อนแล้วครับ

กลับมาที่งานเพลงของครูสุรพล ผมยอมรับว่ามาฟังจากคลื่นวิทยุชุมชนที่กล่าวถึงนี่แหละ จริง ๆ แล้วก็เคยฟังมาแล้วก่อนหน้าครับ แต่เป็นการขับร้องและทำดนตรีโดยนักร้องรุ่นใหม่ เช่น พร ไพรสณฑ์, นิค นิรนามในชุด "หยิบสิบ" เป็นต้น ต่อมาก็ไปฟังจากตันฉบับ ผมกลับรู้สึกในทางตรงกันข้าม อาจเป็นเพราะซาวด์ดนตรีมันคนละยุค เลยทำให้อารมณ์ในการฟังเปลี่ยนไป กระทั่งช่วงที่แม่ผมเพิ่งเปิดเพลงลูกทุ่งเก่า ๆ จากวิทยุชุมชนดังกล่าว ก็เลยได้ยินเพลงเหล่านี้บ่อยขึ้น ก็เลยต้องเปลี่ยนความคิดใหม่ คือตั้งใจฟังไปเรื่อย จนกลายเป็นว่า ผมสามารถรับฟังในงานเพลงลูกทุ่งยุคเก่าได้อย่างสบายใจ บางเพลงถ้าตั้งใจฟังกันจริง ๆ ผมมองว่า ครูสุรพลได้สะท้อนถึงวัฒนธรรมหรือแทรกค่านิยมบางสิ่งบางอย่างลงไปในเพลง ที่สมัยนั้นมีแล้ว แต่สำคัญยังทันยุคทันสมัยในตอนนี้ด้วย ยกตัวอย่างเช่น เพลงเสียวไส้ หรือเพลงของปลอมครับ

(ข้อมูลบางส่วน จาก วิกิพีเดีย)