เเป็นภาพที่รวบรวมมาจากหลายๆที่ครับ แต่ก็ถือได้ว่าเป็นโรงหนังในตำนานของเมืองไทยที่ใหญ่มากๆเลยทีเดียว

ศาลาเฉลิมไทย เป็นอาคารที่ตั้งอยู่มุมถนนราชดำเนินกลางกับถนนมหาชัย ก่อสร้างในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี มีความประสงค์จะให้เป็นโรงละครแห่งชาติในเวลานั้น และมีรูปแบบของอาคารกลมกลืนกับอาคารอื่นๆ ที่สร้างขึ้นริมถนนราชดำเนินกลาง

เฉลิมไทยเปิดดำเนินการให้เป็นสถานที่แสดงละครเวทีอาชีพระหว่าง พ.ศ. 2492 ถึง พ.ศ. 2496 จึงเปลี่ยนเป็นโรงภาพยนตร์ และในที่สุดถูกรื้อถอนลง ในปี พ.ศ. 2532 เพื่อสร้างเป็นลานพระราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ลานพลับพลามหาเจษฏาบดินทร) และเปิดมุมมองด้านหน้าให้กับโลหะปราสาท วัดราชนัดดารามวรวิหาร

โรงละครแห่งนี้มีขนาด 1,200 ที่นั่ง พร้อมที่นั่งชั้นบน เวทีเป็นแบบมีกรอบหน้า ตัวเวที มีเวทีแบบเลื่อนบนราง (Wagon Stage) เพื่อความรวดเร็วในการเปลี่ยนฉาก

ภาพสุดท้ายครับดูแล้วค่อนข้างน่าใจหายเล็กน้อยเป็นภาพขณะทุบโรงหนังทิ้ง เหตุเพราะว่าโรงภาพยนตร์เฉลิมไทยนั้นบดบังทัศนียภาพของพระที่นั่งโลหะปราสาท จึงมีมติให้รื้อถอนโรงหนังครับ

เป็นภาพจากเว็บ บริษัทรับเหมาและปฏิรูปที่ดิน

โรงภาพยนตร์ศาลาเฉลิมไทย เกิดขึ้นในยุคสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี โดยมีจุดประสงค์ให้สร้างอาคารของทั้ง 2 ฝั่งให้ใหญ่โต เทียบเท่ากับถนน "ฌอง-เอลิเซ" ในประเทศฝรั่งเศส โดยหนึ่งในนั้นก็คือการสร้างโรงละครมาตรฐานสากล ออกแบบโดย นายจิตรเสน (หมิว) อภัยวงศ์ ในระหว่างการก่อสร้างนั้น ก็เกิดสงครามมหาเอเชียบูรพา ทำให้ต้องยุติลงชั่วคราว โดยตัวอาคารก็เป็นอาคารเปล่า ยังไม่มีประตูหรือหน้าต่าง ต่อมาทางหน่วยราชการจึงนำมาเป็นโกดังเก็บของ

ต่อมา นายบัณฑูร องควิสิษฐ์ ได้ชักชวนเพื่อนสนิทตั้งบริษัท ศิลป์ไทย และได้สานต่ออาคารดังกล่าวนี้เพื่อให้เป็นโรงมหรสพ โดยทำสัญญาเช่าจากสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ จากนั้นจึงทำการก่อสร้างเพิ่มเติม โดย นายศิววงศ์ กุญชร ณ อยุธยา หลังจากก่อสร้างเสร็จก็ได้ใช้ชื่อว่า "ศาลาเฉลิมไทย"

10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2492 เปิดเป็นโรงละครเวที เรื่อง "ราชันย์ผู้พิชิต"

หลังจากนั้น ศาลาเฉลิมไทย ก็สร้างนักแสดงขึ้นมากมาย เช่น ส. อาสนจินดา , สุพรรณ บูรณพิมพ์ , กัณฑรีย์ นาคประภา ฯลฯ

พ.ศ. 2495 ศาลาเฉลิมไทยได้ปรับเปลี่ยนมาเป็นโรงภาพยนตร์

พ.ศ. 2496 ศาลาเฉลิมไทยฉายภาพยนตร์ต่างประเทศ ในระบบ 3 มิติ เรื่อง MAN IN THE DARK ใต้อุ้งมือโจร

หลังจากนั้นไม่นาน ศาลาเฉลิมไทยได้ฉายภาพยนตร์ระบบซีนีมาสโคป เรื่องแรก ของบริษัท ทเวนตี้ เซ็นจูรี่ ฟ็อกซ์ นั่นคือ THE ROBE อภินิหารเสื้อคลุม

19 กรกฎาคม พ.ศ. 2510 ศาลาเฉลิมไทยได้ฉายภาพยนตร์ข่าว การแข่งขันกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ ครั้งที่ 5 ซึ่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ฯ เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรรอบปฐมทัศน์ และเป็นรอบการกุศล รายได้ทั้งหมดมอบให้มูลนิธิคนตาบอด

หลังจากนั้น ศาลาเฉลิมไทยก็ฉายภาพยนตร์ไทยและภาพยนตร์ต่างประเทศ เช่น

เรือนแพ (พ.ศ. 2504) , เป็ดน้อย (พ.ศ. 2511) ,โทน (พ.ศ. 2513) , เขาสมิง (พ.ศ. 2516 ขณะเกิดเหตุการณ์ 14 ตุลา ฯ พอดี) , สปาร์ตาคัส (SPARTACUS) ฯลฯ

พ.ศ. 2530 คณะรัฐมนตรีได้มีมติให้รื้อถอนโรงภาพยนตร์ศาลาเฉลิมไทย เพื่อให้พื้นที่ดังกล่าวเพื่อเปิดโล่งให้เห็นโลหะปราสาท วัดราชนัดดา ป้อมมหากาฬ ภูเขาทองและสร้างพระบรมราชานุสรณ์ของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมกับพลับพลาต้อนรับราชอาคันตุกะ  

24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2532 ทางศาลาเฉลิมไทยได้จัดแสดงละครเวทีเรื่อง "พันท้ายนรสิงห์" เป็นการอำลาอาลัย หลังจากนั้นก็ปิดตัวเป็นการถาวร โดยได้ขนย้ายอุปกรณ์ เครื่องฉาย และตัวอักษรชื่อโรง จากนั้นจึงทำการรื้อถอนทั้งหมด

ตัวอักษรชื่อโรงภาพยนตร์ ได้ปรากฏขึ้นอีกครั้งอยู่ที่ร้านขายของเก่า ริมถนนสายเอกชัย แต่จากนั้นไม่นานนัก ก็ไม่ทราบเรื่องดังกล่าวอีกเลย

ส่วนเครื่องฉายภาพยนตร์ ปัจจุบันถูกเก็บจัดแสดงไว้ที่พิพิธภัณฑ์รถไฟ ข้างสวนจตุจักร ผมเคยเข้าไปดูมาแล้ว 2 ครั้ง แต่ไม่ได้ถ่ายรูปไว้ แต่มีข้อมูลของเครื่องฉายด้วยครับโอกาสหน้าค่อยมาเพิ่มเติมต่อ

หนังไทยที่ฉายเรื่องสุดท้ายถ้าจำไม่ผิด  เพราะว่าฉันรักเธอ 

หนุ่มเสก แสดงคู่ หมิวลลิตา    ผมนั่งรถเมย์ผ่านไปมาช่วงนั้นพอดีเห็น cut out และรายการตามไปดูยังไปถ่ายทำอีกก่อนทุบ

เฉลิมไทยในมุมต่างๆ

รูปแรกเป็นรูปการฉายหนังโปแรมสุดท้าย ก่อนจะรื้อถอนโรงภาพยนตร์

ซึ่งจากที่ครูนุได้กล่าวไว้ว่าหลังจากวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2532 ทางศาลาเฉลิมไทยได้จัดแสดงละครเวทีเรื่อง "พันท้ายนรสิงห์" เป็นการอำลาอาลัย หลังจากนั้นก็ปิดตัวเป็นการถาวร

จากนั้นก็เป็นการฉายภาพยนตร์โปรแกรมสุดท้าย เรื่องเพราะว่าฉันรักเธอหนุ่มเสก แสดงคู่ หมิวลลิตา เช่นเดียวกันกับที่คุณลภได้กล่าวมา

ส่วนอีกรูปเป็นรูปเครื่องฉายหนังของโรงภาพยนตร์เฉลิมไทย ซึ่งปัจจุบันตั้งอยู่ที่พิพิธภัณฑ์รถไฟ

ขอขอบคุณ อาจารย์อนุกูลที่ให้ข้อมูลอย่างที่ดีและชัดเจนมากเกี่ยวกับศาลเฉลิมไทย  ก็ทำให้ผมคิดถึงความหลัง ตอนที่ปี 2530 ผมเลิกพากย์หนังกลางแปลงจากต่างจังหวัด และเดินทางเข้ากรุงเทพฯมาเรียนต่อที่วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จฯ ในระหว่างเรียนต่อได้ไปทำงานที่โรงงานทอผ้า แถวครุใน วัดชมนิมิตร พระประแดง ได้มีโอกาสพาสาวโรงงานทอผ้ามาที่ยวดูหนังที่ศาลาเฉลิมไทย นั่งรถเมล์สาย 56 ที่สี่แยกบ้านแขก ถนนอิสรภาพ ผ่านสะพานพระปิ่นเกล้าตรงมาที่วังบูรพา ผ่านเรือนจำกลาง วัดเทพธิดาราม มาลงที่ป้ายผ่านฟ้าหน้าโรงหนังพอดี