สุดสาคร ท่าน ปยุต เงากระจ่าง  (  http://th.wikipedia.org/wiki/ปยุต_เงากระจ่าง)

ท่าน ปยุต เงากระจ่าง (1 เมษายน พ.ศ. 2472 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2553) เป็นบรมครูด้านการ์ตูนเคลื่อนไหวของไทย อาจารย์วิทยาลัยเพาะช่าง และผู้กำกับหนังการ์ตูนขนาดยาวเรื่องแรกของประเทศไทย สุดสาคร รวมไปถึงเป็นผู้นำเอาการ์ตูนเข้าไปใช้ในภาพยนตร์โฆษณา ทำให้เกิดงานสร้างสรรค์หลายๆ ชิ้น เช่น ภาพยนตร์โฆษณาแป้งเย็นควีนนา (กระจกวิเศษ), นกกระสากับเด็กในโฆษณายาน้ำยี่ห้อหนึ่ง

ท่านปยุต เงากระจ่าง เกิดวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2472 ที่หมู่บ้านคลองวาฬ ตำบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สำเร็จการศึกษาจาก โรงเรียนเพาะช่าง ตั้งแต่วัยเยาว์ เด็กชายปยุต มีความหลงไหลในตัวการ์ตูนเป็นพิเศษ โดยเฉพาะกับบุคลิกของตัวตลก ในหนังตลุงอย่างไอ้แก้ว ไอ้เปลือย ไอ้เท่ง รวมถึงตัวการ์ตูนแมวเฟลิกซ์ จากหนังการ์ตูนอเมริกันเรื่อง Felix the Cat ของ Pat Sullivan ซึ่งเคยมีโอกาสเข้าไปฉายในประจวบคีรีขันธ์

แรงบันดาลใจในการสร้างภาพยนตร์การ์ตูนของปยุต เกิดขึ้นเมื่อเขาได้พบกับ เสน่ห์ คล้ายเคลื่อน จิตรกรชื่อดังคนหนึ่งของเมืองไทย โดยบังเอิญ ในช่วงปลายปี พ.ศ. 2484 การพบกันครั้งนั้น เสน่ห์ได้ชวนเด็กชายปยุต ไปทำภาพยนตร์การ์ตูนด้วยกันเมื่อเข้ากรุงเทพ

เมื่อท่านปยุตเดินทางมาศึกษาต่อที่กรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2487 ที่ โรงเรียนเพาะช่าง ก็ไม่ลืมที่จะออก ตามหา เสน่ห์ คล้ายเคลื่อน เพื่อที่จะทำการ์ตูน ตามที่เคยสัญญา แต่ด้วยโชคชะตา ทำให้เขาคลาดกับเสน่ห ์ครั้งแล้วครั้งเล่า แต่ปยุตก็ยังพอทราบข่าวของเสน่ห์ และการทดลองสร้างหนังการ์ตูน จากหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งในช่วงนั้น

กว่าท่าน ปยุตจะได้พบกับท่านเสน่ห์ ก็ต่อเมื่อท่านปยุต บังเอิญเดินผ่านวัด เห็นท่านเหม เวชกร และช่างเขียนอีกหลายคน ซึ่งมารวมกันในงานนฌาปนกิจศพของเสน่ห์ คล้ายเคลื่อน และได้ทราบว่าการทดลอง ทำการ์ตูนของเสน่ห์เมื่อ 2 ปี ก่อนประสบความล้มเหลว เนื่องจากขาดการสนับสนุน ท่านปยุตจึงตั้งปณิธาณ ที่จะสานต่อความตั้งใจของท่านเสน่ห์ คล้ายเคลื่อน ในอันที่จะสร้าง ภาพยนตร์การ์ตูน เรื่องแรกให้จงได้

8 เดือนต่อมา ท่านปยุตจึงทำให้ความฝันเป็นจริง เมื่อสามารถสร้างภาพยนตร์การ์ตูน ไทยสำเร็จเป็นเรื่องแรก ตั้งชื่อ เหตุมหัศจรรย์ เป็นภาพยนตร์การ์ตูน ขนาดสั้น ความยาว 12 นาที นำออกฉายเป็น รายการพิเศษสำหรับสื่อมวลชนและผู้ชมเฉพาะ ที่โรงภาพยนตร์ ศาลาเฉลิมไทย เมื่อ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2498 ซึ่งได้รับการกล่าวขวัญถึงอย่างกว้างขวางตามหน้าหนังสือพิมพ์ สำนักข่าวสารอเมริกันได้มองเห็นความสามารถของ ปยุต ซึ่งเวลานั้นท่านปยุต ได้ทำหน้าที่เป็นช่างเขียน ของสำนักข่าวสารอยู่แล้วโดยได้ให้เงิน 10,000 บาท และส่งปยุต ไปดูงานการสร้างภาพยนตร์การ์ตูนที่ญี่ปุ่น

ต่อมาในปี พ.ศ. 2500 จึงได้รับการนำออกฉายสู่สาธารณชน ประกอบในรายการฉายภาพยนตร์เรื่อง ทุรบุรุษทุย ของ ส.อาสนจินดา ณ โรงภาพยนตร์บรอดเวย์ พระนคร

ต่อมา ท่านปยุตได้สร้างภาพยนตร์การ์ตูน 20 นาที อีก 2 เรื่อง ได้แก่ หนุมานเผชิญภัย (ครั้งใหม่) (2500) ของสำนักข่าวสารอเมริกัน และ เด็กกับหมี (2503) ขององค์การ สปอ. นอกจากทำงานที่สำนักข่าวสารอเมริกัน แล้ว ท่านปยุตยังรับจ้างทำหนังโฆษณาให้กับสินค้าต่าง ๆ อีกด้วย ซึ่งผลงานหลายชิ้น ก็ยังคงอยู่ในความทรงจำ ของผู้คนร่วมสมัยเป็นอย่างดี

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2511 ท่านปยุต ได้รับเชิญเป็นอาจารย์พิเศษ สอนที่วิทยาลัย เพาะช่าง ในแผนกพาณิชย์ศิลป จนกระทั่งเดือนกรกฎาคม ปีพ.ศ. 2519 ท่านปยุตจึงได้ลาออกจากการเป็น อาจารย์พิเศษที่เพาะช่าง เพื่อทุ่มเทเวลาทั้งหมด ให้กับการทำหนังการ์ตูนขนาดยาวเรื่องแรกของประเทศไทย เรื่อง "สุดสาคร" โดยมีลูกมือผู้ช่วยในการทำงานสร้างคือ คุณนันทนา เงากระจ่าง บุตรสาวซึ่งเรียนจบจากมหาวิทยาลัยศิลปากร และแสดงหนังเรื่องแผลเก่า คุณของเชิด ทรงศรี ในขณะนั้นด้วย

ด้วยข้อจำกัดทางการเงินทุนและการสนับสนุน ทำให้การสร้าง สุดสาคร เป็นไปด้วยความยากลำบาก ซ้ำร้าย ท่านปยุต ยังต้องเสียดวงตาข้างซ้าย จากการตรากตรำตลอดเวลากว่า 2 ปี จนกระทั่ง สุดสาครภาพยนตร์การ์ตูน ขนาดยาวเรื่องแรกและ เรื่องเดียวของไทยออกฉาย ในเดือน เมษายน พ.ศ. 2522

ท่านปยุตเคยเสนอโครงการที่สร้างภาพยนตร์การ์ตูนไทย ไปยังที่ต่าง ๆ แต่ก็มักจะได้รับการปฏิเสธในเชิงที่ว่า "..ตัวการ์ตูนไม่ต้องกิน ทำไมถึงแพง อย่างนี้จ้างคนเล่นไม่ดีกว่าหรือ..." หลังจากเรื่องสุดสาคร ท่านปยุต ก็ไม่ได้ทำหนังการ์ตูนจนกระทั่งปี พ.ศ. 2535 เขาได้รับการว่าจ้าง JOICEP FILM ประเทศญี่ปุ่น ให้สร้างภาพยนตร์ เพื่อการศึกษาสำหรับสตรีเรื่อง ชัยชนะของสาวน้อย (My Way) ปัจจุบัน ท่านปยุต เงากระจ่าง ดำรงตำแหน่ง ที่ปรึกษาให้กับโรงงานทำการ์ตูนไทยหวัง ประจำประเทศไทย (บริษัท ไทยหวัง ฟิล์ม) และเป็นที่ปรึกษาด้าน Animation ให้กับหลายๆ องค์กร และสถาบันการศึกษา

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2541 มูลนิธิหนังไทย ก่อตั้งรางวัลชนะเลิศ ภาพยนตร์อนิเมชันขนาดสั้นยอดเยี่ยม ให้ชื่อว่า "รางวัล ปยุต เงากระจ่าง" เพื่อเชิดชูเกียรติแก่ปยุต โดยมอบรางวัล ในการประกวดรางวัลเทศกาลภาพยนตร์สั้นของไทย เป็นประจำทุกปี

ท่าน ปยุตถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2553 ขณะมีอายุได้ 81 ปี

สุดสาคร ๑

สุดสาคร ๒

สุดสาคร ๓

สุดสาคร ๔

  สังเกตุดูการเคลื่อนไหวของการ์ตูน  จะเป็นสเตปซ้ำที่เดิมไปมา ซึ่งสมัยนั้นถือว่าหรูแล้ว  จนสมัยนี้พัฒนามาเป็นเอนิเมชั่นไปแล้ว

   เรื่องสุดสาครเคยดูจากทีวีเมื่อตอนสมัยเด็กโน่น ช่วงนั้นทีวียังเป็นขาวดำอยู่ สนุกมาก มีฉากตลกด้วย บางฉากบางตอนแทบจะร้องไห้เลย...

สุดสาคร เคยดูในโรงภาพยนตร์เป็นโปรแกรมรายการพิเศษ เมื่อคราวที่องค์การยูเนสโก้ได้ยกย่องสดุดีท่านในตอนนั้นครับ โดยปีนั้นจะมีภาพยนตร์โทรทัศน์เรื่อง "พระอภัยมณี" ออกอากาศทางช่อง 3 ด้วย โดยใช้ทีมงานเดียวกันกับ "แก้วหน้าม้า" ถ่ายทำเป็นฟิล์มภาพยนตร์ และฉายออกอากาศในภายหลัง

สำหรับโปรแกรมในโรงหนังตอนนั้น เป็นการจัดฉายพิเศษที่โรงภาพยนตร์ "สยาม" หลังท่ารถในเมืองกาญจน์ (ตอนนี้ปิดถาวร และรื้อภายในโรงจนเกลี้ยง แล้วต่อเติมอาคารเข้าไปในโรงแทนที่เดิม เพราะเรื่องสุดท้ายที่ฉายก่อนปิดตัว คือเรื่อง "นายขนมต้ม" เมื่อปี พ.ศ. 2546) เฉพาะนักเรียนในโรงเรียนของอำเภอเมืองกาญจนบุรี ซึ่งโควต้าในรอบนั้นประกอบด้วย โรงเรียนอนุบาลกาญจนบุรี และโรงเรียนเทศบาล 2 (ก็อยู่ติดกันนั่นแหละ) หลังจากนักเรียนอยู่ประจำที่นั่งแล้ว ก็ฉายสารคดีสั้น แทนการฉายหนังตัวอย่าง ประมาณ 10 นาที แล้วก็เป็นเพลงสรรเสริญฯ ในเวอร์ชั่นที่มีการเปลี่ยนแปลงแบ็คกราวด์เป็นสถานที่ต่างๆ จากนั้นก็เข้าเรื่องเลย (ขณะที่อีกโรงหนึ่งซึ่งเป็นชั้นหนึ่ง คือ "เมืองทอง" ตอนที่ไปดู "นวลฉวี" ใช้เพลงสรรเสริญฯ ชุดนี้เช่นกัน แต่พอถึงคราวไปดู "วัลลี" ก็เปลี่ยนมาใช้เป็นเวอร์ชั่นจากร้าน "ใหญ่จัดทำ")

@ท่านป๊อบอาย : ตัวอย่างที่เอ่ยถึงนั้น คือเรื่อง "ศึกกุมภรรณ์" ของ ไชโยภาพยนตร์ ครับ คงไม่ต้องขยายความต่อนะครับว่า "หายสาบสูญ" ไปแล้ว T_T

เกือบลืมเรื่องคลิปประกอบ คลิปที่ว่านี้ หลุดมาจาก.... แน่นอนครับ เพราะรู้อยู่แล้วเรื่องนี้ยังไม่มีการผลิตออกมาในรูปแบบสื่อใดๆ เลย นอกจากสถานที่ที่ละไว้ เชื่อว่าน่าจะมาจากเวียดนามครับ

ก่อนหน้านี้เคยมีข่าวว่าจะมีการผลิตลงแผ่น แต่เนื่องจากติดปัญหาเรื่องลิขสิทธิ์ความเป็นเจ้าของในผลงาน เนื่องจากร่วมกันหลายคน สุดท้ายก็เลยต้องระงับไป