Lust for Life ( 1956 ) ตัณหาชีวิตที่ก่อเกิดอัจฉริยะผู้ทุกข์ระทม

อันเนื่องมาจากครบรอบวันเกิดอายุ 100 ปี ของดาราผู้ยิ่งใหญ่ เคริก ดักลาส ซึ่งยังมีชีวิตอยู่ จนถึงปัจจุบัน นับเป็นดาราผู้ยิ่งยงผู้ฝากผลงานการแสดงไว้มากมากมาย ทายาทของเขา ไมเคิล ดักลาส ได้ดำเนินตามรอยพ่อเป็นดาราผู้ยิ่งใหญ่อีกคนหนึ่งในวงการ ข้าพเจ้าขอนำหนังเรื่อง Lust for Life ซึ่งสร้างจากนิยายเชิงอัตตชีวประวัติของสุดยอดจิตรกรเอกของโลกยุคปลายศตวรรธที่ 19 นั่นคือ วินเซ็นต์ แวนค๊อกซ์ จิตรกรชาวดัทซ์ในยุคอิมเพรสชั่นนิสต์ และเป็นผู้ก่อต้งกลุ่ม โพสต์ อิมเพรสชั่นนิสต์ ขึ้น ในห้วงเวลาที่ศิลปะแนวใหม่นี้กำลังท้าทายต่อทุกความเชื่อและทฤษฎีแห่งศิลปะ นิยายอัตตชีวิประวัติเรื่องนี้จากปลายปากกาของ เออร์วิง สโตน ได้เขียนขึ้นโดยอิงสภาพความเป็นจริงในชีวิตของ แวนค๊อกซ์ และผู้คนที่เขาเกี่ยวข้องด้วย โดยนำรายละเอียดต่าง ๆ มาจากจดหมายที่เขียนไปมาระหว่าง แวนค๊อกซ์และธีโอ น้องชายของเขา จากจดหมายที่บอกเล่าเรื่องราวและความคิดเห็นของคนทั้งสอง นับหลายร้อยฉบับได้ถูกร้อยเรียงขึ้นเป็นบทประพันธ์เชิงชีวประวัติที่ทรงคุณค่ายิ่ง เมื่อถูกนำมาถ่ายทอดลงบนแผ่นฟีล์ม ด้วยฝีมือของ ผกก อัจฉริยะ คือ วินเซนต์ มิเนลลี่ ( ผู้เป็นสามีของ จูดี การ์แลนด์ สาวน้อยผู้รับบทนำเป็นโดโรธี ในสุดยอดหนังคลาสสิคเรื่อง The Wizard of Oz ต่อมาทั้งคู่ได้ให้กำเนินทายาทคือ ไลซ่า มิเนลลี่ ) 
อิมเพรสชั่นนนิสต์ เป็นแนวทางใหม่ของการแสดงออกทางศิลปะของกุล่มจิตรกรหัวก้าวหน้ ที่เกิดขึ้นในฝรั่งเศส จาการริเริ่มของ เคล้า โมเนต์ ศิลปินชาวฝรั่งเศส ก่อนที่จะแผ่ขยายไปทั่วยุโรปในช่วงปลายของศตวรรธที่ 19 โลกได้เห็นภาพเขียนในแนวทางที่ไม่เคยมีใครวาดมาก่อน การใช้สีที่รุนแรง ฉูดฉาด สดใส ลายฝีแปรงที่หยาบกระด้างทิ้งคราบฝีแปรงไว้เหมือนกับรูปที่ยังวาดไม่เสร็จ สัดส่วนต่าง ๆ ที่ขัดแย้งกับทฤษฎีความสมบูรณ์แบบของรูปร่าง ตามแบบอย่างของาภาพเขียนในแบบอุดมคติใน ยุคเรอเนสซองค์ ถูกปฎิเสธโดยสิ้นเชิงจากศิลปินกลุ่มนี้ อิมเพรสชั่นนิสต์ มุ่งเน้นการถ่ายทอดความประทับใจในห้วงระยะเวลานั้น ๆ ขณะที่ศิลปินพบเห็นภาพสถานที่ บุคคล มีอารมณ์มีความประทับใจเกิดขึ้น พวกเขาจะรีบถ่ายทอดออกมาในขณะนั้น โดยเน้นให้เห็นบรรยากาศ ณ ห้วงเวลานั้น สะเลยในเรื่องของความสมบูรณ์แบบทางกายวิภาค สถานที่สร้างงานของพวกเขามิใช่ในสตูดิโอ แต่คือกลางแจ้ง ท่ามกลางผู้คนเละสถานที่ต่าง ๆ ที่พวกเขาพบเห็น ด้วยการร่างภาพอย่างรวดเร็ว การลงสีด้วยพู่กันที่ทับซ้ำกันไปมาโดยไม่มีการเกลี่ยสี เน้นความสดใสของสีเพื่อถ่ายทอดความมีชีวิตชีวา และบรรยากาศในช่วงเวลานั้น ภาพวาดของศิลปินกลุ่มนี้สร้างความตื่นตะลึงให้กับผู้พบเห็น ด้วยบรรยากาศของแสงแดด องค์ประกอบภาพและการใช้สีที่สดใส อารมณ์ของภาพที่บอกเล่าเรื่องราวของสิ่งที่พบเห็น ณ เวลานั้น ๆ ในช่วงแรกแห่งการเริ่มต้นขึ้นของศิลปินกลุ่มนี้ พวกเขาถูกต่อต้านอย่างหนักจากนักวิจารณ์ศิลปะ และเหล่าศิลปินอนุรักษ์นิยมที่ยังคงเดินตามรอยแบบเดิม ๆ ศิลปินในกลุ่มนี้เปรียบประดุจดั่ง ขบถของวงการศิลปะในยุคนั้น แต่ในไม่ช้าแนวทางของศิลปินกลุ่มนี้ได้รับการตอบรับอย่างกว้างขวางจากกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่ต้องการเห็นการพัฒนาการของศิลปะ
Lust for Life ถ่ายทอดเรื่องราว ของ แวนค๊อกซ์ ในช่วงที่เขาหันเหชีวิตไปเป็นพระนักเทศน์ ในเนเธอร์แลนด์ ณ ที่นั่นเขาเทศนาให้กำลังใจชาวเหมืองถ่านหิน ผู้ยากไร้ที่ต้องทำงานภายในอุโมงค์ที่ลึกและมืด แวนค๊อกซ์เห็นว่าวิถึแห่งพระเจ้านั้นคือการได้ร่วมทุกข์ และมีสภาพชีวิตเช่นเดียวกับเหล่าผู้ยากไร้ จะมีประโยชน์อะไรหากผู้รับใช้พระเจ้ายังคงมีอาหารการกินสมบูรณ์ มีเสื้อผ้าดี ๆ ใส่ ในขณะที่ชาวเหมืองต้องอยู่อย่างแร้นแค้น แต่พวกเขายังคงทำงานที่เสี่ยงภัย แลกกับค่าแรงน้อยนิด แต่นั่นคืองาน ที่พวกเขารัก งานเดียวที่พวกเขารู้จักและทำได้ แวนค๊อกซ์ตัดสินใจสละเสื้อผ้า อาหาร และใช้ชีวิตเฉกเช่นเดียวกับเหล่าชาวเหมืองทั้งหลาย และนั่นทำให้เขาถูกพิจารณาจากเหล่าพระชั้นผู้ใหญ่ว่า ประพฤติตนไม่เหมาะสม เขาต้องถูกขับออกจากความเป็นพระนักเทศน์ หลังจากนั้นแวนค๊อกซ์ เริ่มต้นเขียนภาพอย่างจริงจัง จากความชอบในการเขียนภาพที่มีอยู่เดิม เขาเขียนภาพชาวเหมืองผู้มีชีวิตแร้นแค้น ภาพคนกินมัน ( Potatoe Eater ) อันลือชื่อถูกเขียนขึ้นที่นี่ สีที่ใช้ยังคงมืดทึบ ใช้สีดำและสีน้ำตาลเป็นหลัก หลังจากใช้ชีวิตกับชาวเหมืองพร้อมกับการทุ่มเทเขียนภาพในช่วงระยะเวลาไม่นาน เขาเดินทางกลับบ้าน และได้พบกับหญิงสาวที่เป็นญาติกันกับฝ่ายแม่ แวนค๊อกซ์หลงรักหญิงคนนี้ และขอเธอแต่งงาน คำขอแต่งงานได้รับการปฎิเสธจากหญิงสาวและครอบครัวของเธอ เพราะเห็นว่าแวนค๊อกซ์ไม่สามารถดูแลครอบครัวได้ แวนค๊อกซ์พยายามขอพบเธอ แต่ถูกปฎิเสธจากพ่อและแม่ของเธอ เขาถึงกับใช้ฝามือวางลงบนเปลวเทียน เพียงเพื่อขอเวลาได้พบเธอเท่าที่เขาจะอดทนต่อความร้อนนั้นได้ นี่เป็นฉากเด่นของหนังเรื่องนี้ เคริก ดักลาส แสดงออกอย่างถึงอารมณ์แห่งความเจ็บปวด ด้วยแววตาและสีหน้าของเขาทำให้คนดูเชื่อและคล้อยตามได้ว่า นั่นคือ วินเซ็นต์ แวนค๊อกซ์ 
ในช่วงปี 1885 แวนค๊อกซ์ เดินทางไปยังฝรั่งเศสเพื่อศึกษาทางด้านศิลปะอย่างจริงจัง ณ ที่นั่น เขาได้พบกับกลุ่มศิลปินอิมเพรสชั่นนิสต์ มากมายหลายคน ไม่ว่าจะเป็น โมเนต์ , ตูรูส โรแทกซ์ , เซซานน์ , และ พอล โกแกง ผู้ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นเพื่อนสนิทกัน ทั้งสองคนได้เดินทางไปยังภาคใต้ของฝรังศส เมือง Arles ที่ซึ่งมีแสงแดดจัด ท้องฟ้าแจ่มใส ทั้งคู่ได้ใช้เวลาเขียนภาพที่นี่ ถ่ายทอดภาพชีวิตและทิวทัศน์ที่สวยงามสดใสออกมาในแบบอิมเพรสชั่นสิสต์ ในส่วนของ แวนค๊อกซ์ ภาพของเขานอกจากจะถ่ายทอดบรรยากาศและเก็บความประทับใจลงบนผืนผ้าใบแล้ว เขายังได้ถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกลงไป ไม่เพียงแต่ถ่ายทอดภาพของท้องฟ้าที่เจิดจรัส เขายังต้องการแสดงให้เห็นถึงพลังแห่งดวงอาทิตย์และจักรวาลที่ควบคุมสรรพสิ่ง และนี่คือที่มาของ โพสท์ อิมเพรสชั่นนิสต์ ที่เขาต้องการจะสื่อสารออกไป พอล โกแกง ซึ่งรับบทโดย แอนโทนี่ ควินน์ ดาราเจ้าบทบาทที่แสดงบทของศฺลปินเจ้าสำราญอย่าง โกแกง ออกมาได้อย่างมีชีวิต เป็นบทบาทที่ดีที่สุดอีกบทหนึ่งของเขา การเชือดเฉือนบทบาทครั้งสำคัญนี้ ทั้งคู่ได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถทางการแสดงที่ล้ำลึก การสื่ออารมณ์ออกมาจากภายใน แวนค๊อกซ์ ที่รับบทโดย เคริก ดักลาส ในห้วงเวลาที่ทั้งสองอาศํยอยู่ใน บ้านเช่าหลังหนึ่ง พวกเขาเรียกมันว่า บ้านเหลือง ทั้งคู่มีความคิดเห็นทางศิลปะที่ขัดแย้งกันมาตลอด จนท้ายที่สุด โกแกง ตัดสินใจผละจากไป 
ห้วงชีวิตที่เดียวดายและกดดันที่สุด แวนค๊อกซ์ ถึงกับเฉือนใบหูข้างหนึ่งทิ้ง เพื่อมอบให้กับหญิงโสเภณีคนหนึ่งที่ชื่นชมว่าเขามีใบหูที่สวยงาม เขาถูกส่งตัวเข้ารับการรักษาบำบัดสภาพจิตในโรงพยาบาล ระหว่างการบำบัดเขายังคงวาดภาพออกมาอย่างต่อเนื่อง และจบชีวิตตัวเองด้วยการยิงตัวตายในวันที่ 23 กรกฎาคม 1890 ตลอดชีวิตที่ทุ่มเทให้กับศฺลปะ เขาเขียนภาพไว้มากมายเหลือเกินหลายร้อยภาพด้วยกัน แต่สามารถขายได้เพียงาภพเดียว เพื่อแลกกับขนมปังเพียงหนึ่งชิ้น ภาพเขียนที่ทรงคุณค่าของ แนค๊อกซ์ ถูกเขียนขึ้นในช่วง 3 ปีสุดท้ายในชีวิต โดยมี ธีโอ น้องชายของเขาเป็นผู้อุปถัมภ์และให้กำลังใจเขามาตลอด หลังจาก แวนค๊อกซ์ สิ้นใจเพียงหกเดือน ธีโอ น้องชายผู้ภักดีก็เสียชีวิตตามไป เรื่องราวของ แวนค๊อกซ์ ที่เข้มข้นยิ่งกว่านิยายนี้ เมื่อถูกนำมาถ่ายทอดบนแผ่นฟีล์มจากฝีมือของอัจฉริยะ ผกก วินเซ็นท์ มิเนลลี ได้สร้างภาพย้อนยุคได้อย่างสมจริง หนังเรื่องนี้ถ่ายทำใน เบลเยี่ยม เนเธอร์แลนด์ และฝรังเศส สถานที่สำคัญหลายแห่งในชีวิตของแวนค็อกซ์ ถ่ายทอดภาพต่าง ๆ ออกมาได้งดงามราวกับภาพเขียนของศิลปินในยุคนั้น ฉากการเขียนภาพของแวนค๊อกซ์ สมจริงอย่างถึงที่สุด เป็นที่จับใจของผู้ที่รักศิลปะทุกคน เมื่อได้เห็นภาพที่ปรากฏในภาพเขียนที่มีชื่อเสียง ไม่ว่าจะเป็นภาพของคาเฟ่ริมทาง ทุ่งหญ้าที่มีสะพานและกังหันลม ภพของผู้คนที่เขาเกี่ยวข้องด้วย ไม่ว่าจะเป็น บุรุษไปรษณีย์ หญิงสาวในบาร์ ทิวทัศน์ยามค่ำคืนของหมู่ต้นสน ( Starry Night ) ที่ลือลั่นเป็นตำนานจน Don Mclean นำมาถ่ายทอดในบทเพลง Vincent อันแสนหวานและเศร้าสร้อย ภาพทุกภาพที่เคยเห็ฯในภาพเขียนของเขา ถูกทำให้มีชีวิตขึ้นมาอย่างเหลือเชื่อและสมจริงอย่างที่สุด ด้วยบทบาทการแสดงของ เคริก ดักลาส ในการรับบทเป็นสุดยอดศิลปินแห่งยุคอิมเพรสชั่นนิสท์ วินเซ็นท์ แวนค๊อกซ์ เขาถึงกับต้องลงทุนไปเข้าคอร์สฝึกการเขียนภาพอย่างจริงจัง ไว้หนวด และออกเดินทางไปเขียนภาพตามที่ต่าง ๆ แบบเดียวกับที่ แวนค๊อกซ์ เคยทำ ภรรยาของ เคริก ดักลาส ได้กล่าวถึงการรับบทนำหนนี้ของเขาว่า ในช่วงที่ถ่ายทำหนังเรื่องนี้ เคริก เปลี่ยนไปเป็นคนละคน เจ้าอารมณ์ ไม่ฟังใคร เก็บตัว ซึ่งเป็นบุคลิกของ แวนค๊อกซ์ นั่นเอง ภายหลังเมื่อถ่ายทำเสร็จแล้ว เคริก ต้องใช้เวลาอีกพักใหญ่กว่าที่จะกลับมาเป็นตัวเองอีกครั้ง ส่วนที่ยอดเยี่ยมของหนังเรื่องนี้ นอกจากความสมจริงของโลเคชั่น การแสดงที่ทุ่มเทของนักแสดงทั้งสองแล้ว ดนตรีประกอบจากฝีมือของ Miklos Rozsa อัจฉริยะอีกผู้หนึ่งที่ต่อมาได้ฝากฝืมือไว้ในหนังคลาสสิคตลอดกาลอย่าง Benhur ( 1959 ) ด้วยธีมดนตรีที่กดดัน บีบคั้นในช่วงจังหวะอารมณ์ที่เขม็งเกลียวที่สุดในฉากที่ แวนค๊อกซ์ เฉือนหูของตัวเอง 
Lust for Life ถูกนำเข้ามาฉายในไทยโดยใช้ชื่อเรื่องว่า ตัณหาชีวิต หนังถูกเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลออสการ์ 4 สาขาด้วยกัน คือ นักแสดงนำฝ่ายชายยอดเยี่ยม , ผู้แสดงสบทบชายยอดเยี่ยม , กำกับศิลปยอดเยี่ยม , บทภาพยนตร์ดัดแปลงยอดเยี่ยม และในการประกาศผลรางวัลออกการ์ในปีนั้น แอนโทนี่ ควินน์ ได้รับรางวัลออสการ์สาขาผู้แสดงสมทบชายยอดเยี่ยม ไปครองอย่างสมเกียรติ จากการรับบทเป็น พอล โกแกง ในเรื่องนี้ ส่วน เคริก ดักลาส พลาดรางวัลนักแสดงนำชายยอดเยี่ยม โดยผู้ได้รับรางวัลนี้ในปีนั้นคือ ยูล บรินเนอร์ จากเรื่อง The King and I 
Lust for Life อาจมิใช่หนังอัตตชีวประวัติที่ดีที่สุด แต่นี่คือหนังที่ถ่ายทอดเรื่องราวของศิลปินที่ยอดเยี่ยมที่สุดเรื่องหนึ่ง เคริก ดักลาส ที่รับบทเป็น แวนค๊อกซ์ ในเรื่องนี้ ถือว่านี่คือบทบาทที่สำคัญที่สุดบทหนึ่งในชีวิตการแสดงอันยาวนานของดาราผู้ยิ่งใหญ่ผู้นี้ แม้ภายหลังจะมีการสร้างหนังอัตตชีวประวัติของ แวนค๊อกซ์ ออกมาอีกหลายเรื่อง แต่ไม่มีครั้งไหนที่จะยอดเยี่ยม สมจริงได้เท่า Lust for Life 
ข้าพเจ้าขอนำบางส่วนจากหนังยอดเยี่ยมของ เคริก ดักลาส ดาราผู้ยิ่งใหญ่แห่งยุค เรื่องนี้มาให้ทุกท่านได้ทัศนากัน ขอเชิญทัศนากันเถิด